In 2008 is er voor Strijp-S een visie ontwikkeld “Creating a public lighting experience” (Philips Design) waarin de ontwikkeling van een innovatief lichtplan voor de binnenstedelijke ontwikkeling van Strijp-S in Eindhoven is gepresenteerd. Een van de lichtoplossingen is een grid van verlichtingsarmaturen aan masten. Met deze led armaturen kunnen allerlei kleuren en intensiteiten worden gerealiseerd.
Ademend licht
Als lichtontwerper ben ik gevraagd om aan de slag te gaan met de openbare verlichting van Strijp-S. Het betekende voor mij een kans om de toekomstvisie voor verlichting in het publieke domein “Ademend Licht”, die we afgelopen jaar ontwikkelde, in een eerste tussenstap te kunnen uitvoeren. Technologisch is het nu nog niet haalbaar om licht mee te laten ‘ademen’ met de activiteit van de mens in het gebied. Dit is wel een eerste stap in die richting.
Die visie is gevoed door mijn overtuiging dat licht een flexibele rol kan krijgen, afgestemd op de behoefte van bewoners en andere stakeholders. Nu is het vooral zo dat openbare verlichting voldoet aan de richtlijnen en vanuit energiebesparing ontworpen wordt, maar de kwaliteit van licht als ontwerpmiddel, vitamine en sfeermaker voor de mens niet wordt benut. Jammer, want je laat daarmee de kans liggen om ruimte sociaal veiliger te maken en functioneler te maken.
Sociaal veiliger doordat je licht als ontwerpmiddel inzet om de ruimte meer leesbaar te maken. Functioneler omdat het licht afgestemd kan worden op de activiteit van de mens op een bepaald moment. Wie haast heeft wil meer en koeler licht, dan wie gezellig op een terrasje wil zitten. De eerste heeft focus op zichtlijnen en oriëntatie en de laatste wil rustig en gezellig rondkijken. We maken bijvoorbeeld rond een pizza-bus die er maar één avond per week staat, een mediterrane sfeer met licht. Daarmee maak je de enorme ruimte intiemer en aantrekkelijker, wat tot meer sociale veiligheid leidt.
Het bijzondere is dat als je bij lichtontwerp start bij de behoefte van de mens op een specifiek moment, dat andere doelstellingen als het realiseren van energiebesparing en het voldoen aan richtlijnen ook vanzelf ingevuld worden. Met dat verschil dat je publieke ruimte bij avond en nacht een soortgelijke kwaliteit heeft als bij dag. Je hoeft niet meer licht te gebruiken, je zet het enkel multifunctioneel in.
Nu is het nog zo dat we de verschillende lichtscenario’s toepassen in timeslots door de avond en nacht heen. Op basis van analyse vooraf van de activiteiten in de ruimte en met input van de bewoners en ondernemers van het gebied. Het licht ‘ademt’ nu nog niet mee met de activiteit in het gebied. De installatie is geschikt om te werken met sensoren die gevoed worden door ‘big data’, maar daar kunnen we nu nog niet mee werken simpelweg omdat deze data, vanwege privacy niet vrijgegeven worden.
Daarmee kunnen we nog niet alles benutten van de huidige oplossing, maar we bouwen nu in een living lab de ervaring op om in de toekomst zinvolle lichtscenario’s onderbouwd te kunnen maken. Bewoners zijn razend enthousiast over de mogelijkheden. Zij hebben gekozen om te wonen op Strijp-S omdat het een levendige en innovatieve plek is. Zij roemen de mogelijkheid om hun eigen woonwijk sfeervol en herkenbaar te laten zijn. Ik vind het prachtig dat licht gebruikt wordt als een middel om te ontwerpen en communiceren. Daarmee gebruik je de intrinsieke kwaliteit van licht voor de mens: licht doet leven.
